Çok Güzelsin Demenin Etkileri

14 Aralık 2014’de Meksika’dan gezime başladım. Amacım 1.000 gün dünyayı gezebildiğim kadar gezmek ve 11 Eylül 2017’de ülkeme geri dönmek. Hangi ülkeye gideceğim, nerede, nasıl kalacağım gibi hiçbir planım yok. Rüzgar nereye götürürse oraya gidiyorum. Tabi bu süre içinde hayata geçirmek istediğim bazı projelerim de var. İşte onlardan biri; özellikle teyze ya da ninelere ‘çok güzelsin’ dedikten sonra fotoğraflarını çekmek, öncesi ve sonrası ile bu iltifata nasıl tepki verdiklerini projelendirmek.

‘Çok Güzelsin’ projemle ilgili ilk fotoğrafımı Ocak 2015’de çektim ve 1.000 günlük gezim bitene kadar da özellikle teyzelerin bu şekilde fotoğraflarını çekmeye devam edeceğim. Aslında 1.000 gün ile bitecek gibi düşünmeyin. Projelerimden bir diğeri de; tahminen 2023 ya da 2024 yılında bu yapmış olacağım 1.000 günlük gezimin kısa bir versiyonunu tekrar yapmak. Sadece hikayesi ya da fotoğrafı bana ilginç gelen kişileri tekrar bulup aynı yerde, aynı bakışla bir kez daha fotoğraflamak. İşte alttaki kadınları 7-8 yıl sonra tekrar bulmak için yola çıkacağım…

1- Mathilda Guatemala’nın Xela şehrinde yaşıyor. Vücudunun sağ tarafı yarı felç gibi olsa da kendi işini görebiliyor. Evini ziyaret ettiğimde fotoğrafını çekmek istediğimi söyledim. ‘Çek ama dişlerim yok, güldürme beni’ dedi. O öyle dedikçe ben de ‘genç kız gibi güzelsin’ dedim.

2- Maria Doleres 70 yaşındaki bir Kichwa yerlisi ve Ekvador’un Otavalo şehrinde yaşıyor. Evini ziyaret ettiğimde İspanyolca bilmediği için pek sohbet edemedik. Yanımdaki yeğeni kısa konuşmalarımıza çevirmenlik yaptı o kadar. Soba üzerinde pişirdiği mısırlardan bir tane yedikten sonra evden ayrılmak üzereydim. O an kapı önüne vuran gün ışığı tam fotoğraf çekmelik olduğu için bu fırsatı kaçırmadım. İlk başta bir fotoğrafını çektim ama gülümsemiyordu. Yeğeni aracılığıyla ‘genç kız gibi güzelsin’ dedim.

3- Margarita 74 yaşındaki bir Kichwa yerlisi ve Ekvador’un Otavalo şehrinde yaşıyor. Sokak pazarında meyve satıyordu. Bir iki meyveyle beraber fotoğrafını çekmek için izin de aldım. Fotoğrafını çekiyorum ama hiç gülümsemiyor. ‘Lütfen gül’ diyorum, bana mısın demiyor. En son ‘genç kız gibi güzelsin’ dedim.

4- Diomayda 35 yaşındaki bir Arhuaco yerlisi ve Kolombiya’nın Sierra Nevada dağlık bölgesinde yaşıyor. Bu bölgelerde elektrik ya da telefon sinyalı yok. En yakın kasabaya 2 gün yürüyerek gidilebiliyor. Fotoğrafını çekmek için izin istedim. Utanarak ‘tamam’ dedi. Önce birkaç fotoğrafını çektim. Sonra birden ‘çok güzelsin’ dedim.

5- Arhuca yerlilerini ziyaret etmek için Kolombiya’daki Don Diego köyüne gittim. Köyün liderinden izin aldım ve etrafı dolanmaya başladım. Gençler İspanyolca bildiği için iletişimim kolay oluyordu. Köye pek yabancı gelmediği için de o sırada köyde kim varsa benden haberdar olmuştu. Evleri gezmeye çalışırken fotoğrafta gördüğünüz kız kapı önünde duruyordu ve ona doğru yürümeye başladım. Ben gittikçe o evin içine kaçtı ve kapayı da kapattı. Ama aradan da açıp açıp meraklı gözlerle beni seyrediyordu. Yanına kadar gittim. ‘Kapıyı açar mısın?’ diyorum ses yok. ‘Lütfen kapıyı aç, fotoğrafını çekeyim’ diyorum yine ses yok. En son ‘ama çok güzelsin’ dedim. Kapıyı biraz daha fazla açsa da dışarı çıkmadı.

6- Wayuu yerlisi Evangelina Pausajiu yüz yaşında. Kolombiya’nın Nazareth köyünde yaşıyor. Tüm işini kendisi görebiliyor. Hatta gözlük kullanmadan çanta bile örüyor. Kamerayı gördüğünde utandığı için fotoğraf konusunda pek üstelemedim. Önce normal bir fotoğrafını çektim. Sonra da ‘çok güzelsin’ dedim. Evangelina’nın verdiği tepkiden sonra anladım ki; ‘çok güzelsin’ iltifatı 7’den 70’e herkesi mutlu edebiliyor.

7- Zarekkın 77 yaşındaki bir Arhuaco yerlisi. Kolombiya’nın Sierra Nevada dağlık bölgesinde bir köyde yaşıyor. İspanyolca bilmediği için pek konuşamasak da rehberim iletişim kurmamıza yardımcı oldu. Zarekkın kamerayı gördüğü an aşırı ciddileşiyordu. Daha önce Arhuaco dilinde ‘çok güzelsin’ demeyi öğrenmiştim. Zarekkın’e onların dilinde ‘ma du mikabani’ dedim.

8- Ekvador’un Otavalo şehrindeki bir sokak pazarında birşeyler satıyordu. Fotoğraf çekmek için izin istedim. Birkaç fotoğraftan sonra ‘çok güzelsin’ dedim.

9- Teyzemizle Guatemala’nın Santa Maria de Jesus köyünde karşılaştım. Halk pazarında yere oturmuş fıstık satıyordu. Bir poşet aldım ve fotoğrafını çekmeme izin verdi. Lütfen gülümse, öyle fotoğrafını çekmek istiyorum dedim. Yan tezgahdaki herkes güldü ama o gülmedi. En son ‘genç kız gibi güzelsin’ dedim.

10- Juliano Kolombiya’nın Cabo De La Vela kasabasında yaşıyor. Bu bölgelerde neredeyse çöl iklimi görüldüğü için ortam aşırı sıcak. Hatta son 4 yıldır tek bir damla yağmur yağmamış. Yüzüne yaptığı maske ise güneşten korunmak için. Sattığı el sanatı takılardan bir iki tane aldıktan sonra fotoğrafını çekmek için izin aldım. Birkaç fotoğraftan sonra ‘çok güzelsin’ dedim.

11- Kichwa yerlisi Maria Ignesia Ekvador’un Guamote kasabasında yaşıyor. Fotoğrafını çekmek için izin istediğimde gitti yeni şapkasını giydi. Önce normal bir fotoğraf çektim. Sonra ‘çok güzelsin’ dedim.

12- Meto 33 yaşındaki bir Marubo yerlisi ve Brezilya’nın Amazon bölgesinde yaşıyor. Kendi dilinin haricinde başka bir dil bilmiyor. Ben de köye ilk gittiğim gün Marubo dilinde ‘merhaba’, ‘güle güle’ ve ‘çok güzelsin’ demeyi öğrendim. Meto’ya onun dilinde ‘roacaeşta’ dediğimde.

13- Iwini-eva 64 yaşındaki başka bir Marubo yerlisi. O da Brezilya’nın Amazon bölgesinde yaşıyor. Aynı zamanda o bir first lady. Çünkü tüm Marubo yerlilerinin tek bir lideri var ve o liderin tek eşi Iwini-eva. Önce normal bir fotoğrafını çekip daha sonra kendi dillerinde çok güzelsin anlamına gelen ‘roacaeşta’ dediğimde.

14- Altena Perera Dasiva 88 yaşında. Brezilya’nın Amazon bölgesindeki Atalaia do Norte kasabasında yaşıyor. Evinin önünden geçerken dikkatimi çekti ve selam verip konuşmaya başladık. Zaten aşırı sıcak kanlı olduğu için hemen fotoğrafını çekmeme de izin verdi. Birkaç fotoğraftan sonra ‘genç kız gibi güzelsin’ dedim.

15- Vasi Joaki 78 yaşındaki bir Marubo yerlisi. Brezilya’nın Amazon bölgesinde yaşıyor. Marubo dili haricinde başka bir dil bilmiyor. Köydeki hemşireyle beraber evini ziyaret ettik. Biraz konuştuktan sonra fotoğraf çekmek için izin aldım. Önce normal birkaç fotoğrafını çektim daha sonra onların dilinde ‘roacaeşta’ dedim.

16- Kozmita Gomis Brezilya’nın Amazon bölgesindeki Atalaia do Norte kasabasında yaşıyor. ‘Çok güzelsin’ dedikten sonra hiç bu kadar havaya giren olmamıştı.

17- Fidelina Cortes 75 yaşında ve El Salvador’da yaşıyor. Yerel bir arkadaşla beraber evini ziyaret ettik. Yanından ayrılırken fotoğrafını çekmek istedim. Her zamanki gibi önce birkaç normal fotoğraf çektim sonra ise ‘genç kız gibi güzelsin’ dedim.

18- Mımba 17 yaşında bir Marubo yerlisi. Brezilya’nın Amazon bölgesinde yaşıyor. Bebeğinin adı ise Maya. Tanıştığımızın ilk günü hiç fotoğrafını çekemedim, çünkü çok utanıyordu. Ertesi gün evini tekrar ziyaret ettim. İkna etmek zor olsa da birkaç fotoğrafını çektim. Sonra ‘çok güzelsin’ dedim.

19- Meksika’nın San Cristobal şehrinde bu mağazada tanıştık. Sattığı hediyelik şeylerden aldığım halde yine de fotoğraf çektirmeye pek yanaşmadı. Çünkü utanıyordu. Zar zor ikna ettim. Uçlarına renkli şeyler bağladığı saçlarını arkasına atıyordu. Ellerimle öne attım. Fotoğraf çekildi. Şimdi daha güzelsin dedim.

20- Bu projem için son iki yıl içinde bir sürü kadının fotoğrafını çektim. ‘Çok güzelsin’ iltifatına olumsuz tepki veren tek ninemiz bu alttaki nineydi. Önce fotoğrafını normal çektim. Donuk, isteksiz bir ifadesi vardı. ‘Çok güzelsin’ dedim, hiç umursamadı. ‘Genç kız gibi güzelsin’ dedim bu alttaki bakışı attı. Daha fazla üstelemedim. Ama yanından ayrılırken gülüşerek, vedalaşarak ayrıldık :)

Telif Hakkı: Bu sayfadaki ve rotasizseyyah.com daki hiçbir içerik izinsiz kullanılamaz.

Ekleme: Buradaki fotoğraflarım 31 Ekim gecesi ATV deki ‘Son Durak’ adlı programda benden izinsiz kullanılmıştır. Sunucu Melih Altınok adında biri. Fotoğraflarıma müdahale ederek üzerindeki imzamı kapatmışlar, benden de bahsedilmemiş. İlgili videoya buradan bakabilirsiniz. Karahan Hukuk Bürosu aracılığıyla hukuki süreç resmi olarak başlatıldı.

Ekleme: 2021 yılında davayı kazandım. ATV’den maddi manevi tazminatımı aldım.

Tüm bu fotoğrafların video çalışmasını izlemek isterseniz;

Not: Daha önce Amerikalı bir lise öğrencisinin okulda diğer öğrenciler üzerinde benzer bir çalışma yaptığını söylüyorlar. Doğrudur. Bahsi geçen kişi 2015 Temmuz ayında projeyi duyurmuş. Ben bu proje kapsamında ilk fotoğrafımı Ocak 2015’de çektim. Facebook sayfamda da Temmuz 2015’e kadar paylaştığım ‘çok güzelsin’ dedikten sonra gülümseyen kadın fotoğrafları var. Hala ısrarla o projeden alıntı olduğunu düşünen varsa Facebook sayfamdaki eski gönderilere bakabilir.